Nowoczesny szary styropian – korzyści dla inwestora i środowiska
Nowe, obowiązujące od 1 stycznia 2021 r., wymagania dotyczące współczynnika przenikania ciepła ścian zewnętrznych na poziomie U Cmax ≤ 0,2 W/m²K, sprzyjają innowacyjnym termoizolacjom, których stosowanie nie będzie wiązało się z nadmiernym wzrostem grubości i ciężaru ociepleń. Takim rozwiązaniem są szare płyty styropianowe – termoizolacja nowej generacji, której zastosowanie niesie za sobą szereg korzyści.
Ocieplenie budynku pozwala na optymalne wykorzystanie ciepła dostarczonego do pomieszczeń. Aby dobrze spełniało swoją funkcję, musi być ciągłe, szczelne i charakteryzować się odpowiednią izolacyjnością. Kluczową rolę w ograniczaniu strat ciepła i eliminacji mostków termicznych przegród budynku, obok poprawnego wykonawstwa, odgrywa prawidłowo dobrana termoizolacja. Od początku tego roku przepisy stawiają w tym zakresie jeszcze bardziej restrykcyjne wymagania, charakterystyczne dla budownictwa niemal zero energetycznego. Można je spełnić na dwa sposoby – albo stosując termoizolację odpowiednio grubszą, albo cieńszą, za to o odpowiednio niskim (lepszym) współczynniku przewodzenia ciepła λ. Drugie rozwiązanie jest pod wieloma względami korzystniejsze.
Jaki styropian wybrać?
Wyjściową, którą powinniśmy kierować się przy konfiguracji termoizolacji naszego ocieplenia, jest izolacyjność cieplna przegrody. Ponieważ decyduje o niej m.in. opór cieplny płyty styropianowej (obliczany jako stosunek grubości zastosowanych płyt do ich współczynnika przewodzenia ciepła λ), możliwości wyboru płyt również są dwie. Projektant może ustalić grubość płyt i do niej dobrać niezbędny współczynnik przewodzenia ciepła λ, lub odwrotnie – wybrać współczynnik przewodzenia ciepła i na jego podstawie obliczyć wymaganą grubość płyt.
Przekrój dostępnych na rynku płyt styropianowych do ocieplania ścian zewnętrznych można sprowadzić do dwóch grup produktów: płyt białych o współczynniku przewodzenia ciepła λ od 0,045 do 0,038 W/mK oraz płyt szarych o λ w przedziale 0,033 – 0,030 W/mK.
Obie odmiany płyt styropianowych dostępne są praktycznie w każdej grubości – od centymetrowych nawet do półmetrowych.
Warto pamiętać, że im niższą (lepszą) przewodność cieplną λ ma styropian, tym cieńsze płyty pozwolą na spełnienie wymagań izolacyjności stawianych przegrodzie. Oznacza to, że wybierając szary styropian o lepszej lambdzie, oczekiwany efekt energetyczny możemy osiągnąć przy mniejszej grubości termoizolacji.
Dlaczego warto kierować się lambdą styropianu
Styropian jest bardzo lekki, wielokrotnie lżejszy niż np. wełna mineralna, przez co nawet bardzo gruba warstwa ocieplenia nie wpływa znacząco na sposób jego mocowania czy obciążenie konstrukcji budynku.
Po co więc wybierać droższy szary styropian o wyśrubowanych parametrach, skoro ten sam efekt możemy uzyskać stosując „zwykłe” białe płyty, tyle że grubsze?
Po pierwsze, nie zawsze można użyć grubszej termoizolacji. Ma to miejsce szczególnie w budynkach poddawanych dociepleniu, np. wielorodzinnych z tzw. „wielkiej płyty”, dla których z uwagi na wcześniej zastosowaną grubość ocieplenia konieczne jest zastosowanie niezbyt grubej, ale odpowiednio lekkiej warstwy nowego ocieplenia. Innym ograniczeniem w zastosowaniu grubych płyt mogą być bariery architektoniczne, np. zbyt małe wysunięcie dachu, czy wyjściowo grube ściany i głęboko zamontowane w nich okna. W takich warunkach bezwzględnie powinno się wybierać szare płyty styropianowe, które dzięki lepszej izolacyjności zapewnią odpowiednią ochronę cieplną budynku przy mniejszej grubości i wadze ocieplenia.
Poza izolacyjnością, warto również bliżej przyjrzeć się aspektom wykonawczym i wizualnym.
Gruba warstwa ocieplenia to konieczność zastosowania dłuższych łączników mechanicznych (kołków) do mocowania styropianu oraz obejm rur spustowych, a także wykonania szerszych obróbek blacharskich i parapetów. Wiąże się z nią też głębsze osadzenie okien w ościeżach, co, zwłaszcza w przypadku niedużych przeszkleń, psuje efekt wizualny i zmniejsza dopływ światła słonecznego do pomieszczeń. Cieńsza termoizolacja eliminuje te niedogodności. Lepiej sprawdza się też we wszelkich przestrzeniach „ciasnych”, jak loggie czy strefy wejściowe, gdzie i tak mamy najczęściej dość mało miejsca.
Cieńsze ocieplenie jest korzystnym rozwiązaniem podczas termomodernizacji – łatwiej stabilnie zamocować płyty styropianowe o mniejszej grubości, zwłaszcza jeśli ocieplamy w systemie „nowe na stare” albo gdy mamy trudne podłoże (fot: PSPS)
Mylący może być również aspekt finansowy wyboru droższych płyt.
Głębsze ościeża wymagają droższych obróbek, bo potrzeba na nie więcej siatki zbrojącej, zaprawy szpachlowo- klejowej i tynku, więcej też – ze względu na metraż i ilość takich obróbek – kosztować będzie robocizna. Przy domach jednorodzinnych nie jest to mocno odczuwalne, ale w budynkach wielorodzinnych i komercyjnych, gdzie otworów są setki, obniżenie grubości termoizolacji przynosi wymierne korzyści finansowe.
Rys. PSPS: Poglądowe porównanie potrzebnej grubości ocieplenia ścian przy wykorzystaniu białych i szarych płyt styropianowych
Rys. PSPS: Przekrój ściany – porównanie grubości szary i biały dla U=0,20 na przykładzie ocieplenia ściany z silikatów o λ = 0,55 i grubości 24 cm (szary o λ = 0,031 i grubości 14 cm / biały λ = 0,040 i grubości 18 cm).
Jak widać z grafiki, dla przyjętych założeń, stosując szary styropian, możemy zredukować grubość termoizolacji o 4 cm. Jak to interpretować?
Na ocieplenie domu jednorodzinnego o powierzchni ścian zewnętrznych 200 m2 potrzeba 28 m3 styropianu szarego lub 36 m3 białego. To różnica aż 8 m3 ! Im większa powierzchnia ścian i im bardziej rygorystyczny docelowy bilans energetyczny budynku, tym dysproporcja będzie większa.
Z kolei jeśli chodzi o późniejsze obróbki ościeży, to rozważmy je na przykładzie drzwi tarasowych o wymiarach 200 x 220 cm. Sumując długość nadproża i ościeży bocznych, mamy ok. 6,2 m. Stosując szary styropian o grubości 14 cm, wokół ramy okiennej pozostaje do wykończenia ok. 0,87 m2 . Przy płytach białych, grubości 18 cm, jest to już ok. 1,12 m2 . Pozornie niewielka wartość 4 cm sprawia więc, że na jednym otworze mamy o 0,25 m2 większą powierzchnię wymagającą wyprawy elewacyjnej. Na czterech takich otworach to już 1 m2 . W bloku, gdzie otworów jest sto, robi się z tego dodatkowe 25 m2 – a każdy metr to dodatkowy koszt materiałów i robocizny.
Korzyści dla środowiska
Nie mniej istotne są również kwestie środowiskowe. Mimo, że płyty styropianowe są lekkie, a ocieplenia ze styropianem posiadają znacząco lepszą charakterystykę środowiskową niż ETICS z wełną mineralną, korzyści dla środowiska możemy jeszcze zwiększyć, wybierając właśnie szary styropian. Mniejsza grubość termoizolacji z szarego styropianu i niższe zużycie pozostałych składników ocieplenia to również niższa emisja CO2 związana z ich produkcją i transportem.
Fot. PSPS Grubości szarych płyt styropianowych
